Nicolás Irunen errotutako familia bateko kide zen aitaren partetik, Gerendiain eta Aginagatarren sendikoa, hain zuzen. Haren aita Irungo lehen alkate errepublikanoa izan zen, baita Aldundiko presidenteorde ere, XIX. mende amaieran. Amaren partetik, Salaberri eta Iturralde familietakoa zen, baztandarrak eta Murilloko markesak, amak erabiltzen zuen titulua, hain zuzen.
Aperribay familia mediatikoki ezaguna da Lehen Mailako futbolarekin duen harremanagatik. Hala ere, esparru politiko, ekonomiko eta enpresarialetan aski ezagunak dira askoz lehenagotik beste arrazoi batzuengatik.
"Nicolás Guerendiain" Irungo Errepublikarrak.- Irungo ErrepublikarrakLiburu berri hau aurkeztu genuen, faksimile moduan, 1936ko kolpe militar faxistaren ondorio ugarietako batera hurbiltzeko. 1939ko erbestea ez zen izan milaka pertsona herrialde desberdinetan sakabanatu zituen bakarra, baina bai, erbesteratutako pertsonen kontingentziagatik, ordura arte espainiar estatuan izan zirenak baino handiagoa.
Kasu batzuetan % 25 inguruko errentagarritasunarekin, Euskal Herriko zainketen sektorea, 30 urte pasatxoan, eskrupulurik gabeko multinazionalak izatera pasa da, egoitza pribatuak edo administrazioarekin itunduak kudeatzen dituztenak.
Latinoamerikaren zain urratuak (Las venas abiertas de América Latina jatorrian) Latinoamerikako historia eta kolonialismoa ulertzeko ezinbesteko liburua da. Liburua zentsuratua izan zen Argentina, Txile eta Uruguaiko diktadura militarrekiraun bitartean.Ingelesko bertsioak hedapenahandia izan zuzen 2009an Hugo Chavesek Barack Obamari oparitu zionean, 2021ean liburuaren 50, urterrenean, edizio bereziak egiten ari dira munduan zehar.