Mila Elorza, Itziar Pou y Beatriz Arana, Abiadura Handiko Trenaren kontrako Ekintzaileak.- Itzala, freskotasuna, udazkena, negua, udaberria, uda, edertasuna, kontenplazioaren gozamena, lasaitasuna, artea, ura, forma ezinezkoak, handitasuna,zabalera, txikitasuna, xarma,  berezitasuna, emankortasuna, abegitasuna, edertasuna,  besarkada, euskarria, haizea, euria,  arnasa, orlegi,  loreak, polena, erleen eta insektoen elikadura, azahar eta ezti usaina, sendabelarrak,  soinua, hotsa,  txorien sorlekua, txorien etxea, txorien bazka, habia, goroldioaren egongela, iratzeen logela, urtxintxaren eta tximinoaren  jantoki eta kiroldegia, xomorroen ibilbidea, negutegi efektua eta beroketa klimatikoa eragiten duten gasen xurgaketa, fotosintesia: CO2ren finkatzea, oxigenoaren askatzea, adatsa sentsualak, hostoak, orbela, ongarria, belarra,  enborra, egurra, ikatza, sua, antzinatasuna, historia, lekukotasuna, mintzalekua, bertakoen legebiltzarra, ezkurrak, gaztainak, intxaurrak, urrak, sagarminak, sagarrak,  udareak, muxikak, aranak, limoiak, laranjak, mandarinak, pagotxa; sendotasuna, gordelekua, sustrai kiribilduen lur azpiko bidai irudikaezinak, onttoak,  batzarleku, jantoki, logela,  ilunabarra, egunsentia, kondairak, ipuinak, oroimenak, ametsak, ixtorioak, iragana, oraina, etorkizuna , zura, itxasontziak, etxeak, altzairuak  eta gehiago ematen digute zuhaitzek muxutruk.

Adarrak gora eta sustraiak behera ehundaka (agian milaka) urtez bizi daitezke zuhaitzak, basoak eta oihanak osatuz.  Lurrean ongi errotuak daude, lurraren trinkotasunaren eta hezetasunaren bermatzaileak.  Sustraietatik xurgatzen dute atmosferan askatuko duten ura. Luhiziak murrizten dituzte.  Lehorteek eta basamortuek beraiengandik egiten dute ihes. Euria ordea, beraiekin dator.  Eurijasa bortitzak botatzen dituenean, ura xurgatzen dute uholdeak motelduz.  Badira hirurehun espezie baino gehiagori bizitokia oparitzen dieten zuhaitzak.  Aberastasunaren  eta bioaniztasunaren sortzaile dira oihanak eta basoak.

Emakumeek harreman handia dute basoarekin. Indiako Andra Pradesheko  emakume adivasientzako askatasun eremuak dira basoak. Zuhaitzak ez dauden leku lauetan  begi askok kontrolatzen dituzte emakumeen joan etorriak eta honek beraien askatasuna murrizten du.  Kasu batzuetan ezin dute pixa edota kaka egin ilundu arte. Basoan berriz emakumea nahi duenean joan daiteke komunera. Era askean harremanatzeko esparruak ere badira basoak. 

Hegoaldeko nekazal komunitateetan emakumeek  kudeatzen dituzte basoak arrakasta handiarekin.  Egurra bertatik hartzeaz gain osasunaren eta elikaduraren osagai garrantzitsuak  diren sendabelar naiz fruituak ere aurkitzen dituzte. Eremu menditsuetan zuhaitzek luhiziak gutxitzen dituzte uholde garaietan. Hau dela eta, Himashal Pradeshen bizi diren Chipkoko emakumeek zuhaitzak besarkatzen zituzten hauek suntsitzera etortzen ziren langileek moztu ez zitzaten. Borroka irabazi zuten eta ez zituzten moztu.

Zuhaitz bakoitza ekosistema bat da. Gizakioi eta beste espeziei ematen diguten guztia kontutan hartuz zaindu beharreko ondare ukiezin bezala izan beharko genituzke zuhaitzak. Euskal Herriko erakundeek aurrekoa bermatzeko lege batzuk idatzi badituzte ere, egiaz bermatuko lukeena gauzatu beharko lukete. Ditugun baso natural eta ohiantxoak mozten ez direla ziurtatzeaz  gain, zuhaitz landaketa zabal, sendo eta iraunkorrak abian jarri beharko lituzkete erakundeetatikan.  Baina zoritxarrez  Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak  aurkako norantzan, okerreko bidetik dihoaz.  Honen lekuko, azpiegitura handiei buruzko politika, dirauten natur gune geroz eta urriagoak suntxituz eta zatikatuz, artifizialduz.

AHT eraikitzeko milaka hektarea lur txikitu eta porlanpean estaltzen ari dira Euskal Herrian. Dagoeneko 300.000 zuhaitz inguru moztu dituzte. AHT energiaz elikatzeko egingo diren goi tentsioko dorreek ere zuhaitz kopuru zenbaezina moztuko dute.  Zuhaitzak errotik kentzearekin batera Euskal herritarron  sustraiak lurrari lotzeko aukerak galarzaten dizkigute.  Metropoliak, memoria historikoa gordetzen duten paisaiak  zapaltzen ditu. Bailara emankorrak eta ur iturriak zementoaren azpian desegiten direnean gugandik urrun dauden lurretatik ekartzen ditugu  elikagaiak, derrigorrez. Ondorioz,  elikadura burujabetza ezinezkoa bihurtzen da han eta hemen.

Hau guztia dela eta, martxoaren 19an, 1.200 zuhaitz landatuko ditugu auzolanean Angiozarren, AHTrako birrindu nahi dituzten lurretan. Kutsu patriarkala duen data honetan euskal agintarien lurralde antolaketarako planak patriarkalak direla salatu nahi dugu ere. Politikariek eta teknikariek  ez dituzte baloratzen urak, lurrak eta basoek etengabe eskaintzen dizkiguten bizitzarako ezinbestekoak diren  elkarekintza sumaezinak. Zuhaitzak landatuz pedagogia egin nahi dugu. Lurra, ura eta bizitza politikaren, ekonomiaren eta egunerokotasunaren  erdian jarri nahi ditugu. Hau da, emakumeek betidanik egin dutena nabarmenduz eta aitortuz. Agintariek ea  behingoz ikasten duten.